Programın açılışında konuşan Dersaadet Kültür Platformu Başkanı Mehmet Kamil Berse, “Geçmişte savaş ve göçlerle kaynayan bir coğrafya olmuştur Kafkasya. Geçmişte böyle idi gelecekte de böyle olacaktır. Bu bölgenin kaderidir. 1000 yıldan fazladır bölgede yaşayan çoğunluğu Türk olan Kafkasya halkları, bulundukları bölgenin doğal bir koruma alanı olduğunun bilincindeydiler. Kuzey topraklarından güneye Kafkasya koridorundan geçileceğini biliyorlardı. Onun için bu stratejik toprakları yüzlerce yıl bırakmadılar. Rusların gözü, uzun yıllar bu topraklardaydı. Hint Okyanusu’na, Arap topraklarına inmek bu bölgeden mümkündü. Ruslar önce İran’ı daha sonra Osmanlı’yı dize getirerek Kafkaslara yüklendi. Şeyh Şamil 1857 yılında amansız bir mücadele sonunda teslim olunca Kafkasların kaderi çizilmiş oldu. 1860’larda Kafkasya’daki halklar göçe zorlandı. İşte Kafkas topraklarından göçün 150. yılı 1864 yılını baz aldığımızda tespit edilmiştir. Üst unsurlar Çerkesler, Dağıstanlılar ve bunlara bağlı alt unsurlar yaklaşık 36 farklı boy ve aşiretin yer aldığı ve 36 farklı dilin kullanıldığı Kafkasya’da, Osmanlı da uzun yıllar mücadele etti. Hem doğuda hem batıda mücadele edecek gücü kalmayınca önce Kafkaslar daha sonra da Balkanlar elden çıktı. 93 harbinden bu yana yoğunlaşan Kafkas göçleri Anadolu topraklarına hüzün, keder ve acıyla birlikte bir birikimi de taşıdılar. Coşkun akan ırmakların taşıdığı alüvyonlar döküldükleri yerlerde zengin deltalar meydana getiriler işte bu halklar bu deltayı Anadolu’da oluşturdular. Anadolu’da hem Balkan’dan hem Kafkaslardan gelen halklar birbirleriyle akraba oldular, kaynaştılar ve bir mozaik teşkil ettiler. Bu hadiseleri her zaman tarihi süreçleriyle birlikte araştırmamız gerekir ki, tekrar aynı acıları yaşamayalım, aynı hataları yapmayalım dedi.
21 Bin Kişi Kırım’dan Göç Etti
Gazeteci Timuçin Mercanoğlu, “Rusya’nın 27 Şubat 2014 tarihinde Kırım’a girmesinden bu yana 10 ay süre geçti. Bu süreç içerisinde yaklaşık 21 bin kişi Kırım’dan göç etti. Göçler genellikle Ukrayna’ya yapılırken yine küçük bir grup da Türkiye’ye göç etti. Rakamlarla ilgili kesin istatistik bulunmamakla birlikte BM ve bazı STK’ların raporlarına dayanılarak tahminde bulunmak mümkün. Şubat sonundan bu yana Kırım’dan yapılan göçler daha çok dini ve siyasi nedenlerle açıklanabilir. Siyaseten Rusya karşısında Ukrayna’yı tercih eden siyasi ya da STK yönüyle öne çıkan kesim olası Rus baskısı nedeniyle Kırım’dan çıkıyor. Veya Kırım’daki Rus yanlısı yönetim tarafından deport edilebiliyor. Dini nedenlerle göç edenlerin büyük bir bölümünü Hizbut Tahrir ve selefi gruplar oluşturuyor. Özellikle Hizbut Tahrir üyelerinin son yıllarda hızla artış gösterdiği Kırım’da, Rusya bunu kendi açısından tehdit unsuru olarak görmekte. Bunların sayıları Rus kaynaklara göre 15 bin civarında. Diğer kaynaklara göre ise 10 bin civarında olduğu belirtiliyor” dedi.
Rublenin Değer Kaybetmesi Göçü Tetikleyebilir
Mercanoğlu, “Özellikle Ekim’den bu yana dolar karşısında aşırı değer kaybeden ruble tekrar yükselişe geçmemesi durumunda ekonomik nedenlerle de Kırım’dan göçlere neden olabilir. 1 dolar, 36’dan 56 rubleye yükseldi. Bu yüzde 55 değer kaybına tekabül ediyor. Bunun insanların maaşlarına, banka hesaplarındaki ve ceplerindeki paraya yansıdığı düşünüldüğünde büyük bir endişe nedeni. Dolayısıyla önümüzdeki günlerde küçük çaplı göçler yaşanabilir. Özellikle Ukrayna ve Türkiye’ye” diye konuştu.
15 Konuşmacı Kafkas Göçlerini Anlattı
Prof. Dr. Ali Arslan “Kafkasya’da Göçün Başlangıcı”, Prof. Dr. Halil Bal “Azerbaycan’dan Türkiye’ye Göçler”, Yrd. Doç. Dr. Abdurrahman Bozkurt “Beyaz Rusların İstanbul’a Göçü”, Yrd. Doç. Dr. Ramazan Erhan Güllü “Bologenya Nizamnamesinden Sonra Ermenilerin Kafkasya’dan Göçleri”, Hasan Kanbolat “Kuzey Kafkasyalıların Ortadoğu’ya Zorunlu Göçleri”, Afet Sadigli “Azerilerin Karabağ’dan Göçleri”, Garfy Ahmed “Kafkasya’dan Mısır’a Göçler”, Natalia Dvali “Gürcistan’dan Artvin ve Batum’a Göçler”, Timuçin Mercanoğlu “Rusya’nın İlhakından Sonra Kırım’dan Göçler, Yrd. Doç. Dr. Ayna Askeroğlu “Ahıskalılar ve Sürgün”, Yrd. Doç. Dr. Recep Çelik “Kafkas Göçlerinde Sosyal Hizmet Uygulamaları”, Dr. Ahmet Koçak “Romanlarda Kafkas Göçleri”, Enis Güney “Nogay Göçlerine Genel Bir Bakış, Seçil Özdemir “Kaberdeyler ve Göç” başlıklı sunumlarını yaptılar.
