Dolar ve Petrol

TL Değer Kaybetmeye Devam Edecek mi?
Peki, TL ne olur? Dolar karşısında değer kaybetmeye devam eder. 2015 seçim senesi, kamu harcamaları artacaktırve iktidar faiz artışına izin vermez, aksine düşürme eğiliminde olur ki, sandığa ekonomiyi canlandırarak girsin. Bunun tabi ki enflasyon ve ucuzlaşan TL gibi yan etkileri olur ama seçim kazanmak tahmin edeceğiniz gibi daha önemli olur iktidar partisi için. 2015 Türkiye’nin büyüme oranı %3 civarı bekleniyor, siz olsanız%3 büyüme ile ABD’yi mi seçersiniz, Türkiye’yi mi yatırım yapmak için? Büyük ihtimal ABD’yi, işte bu yüzden, gelecek seneyi şimdiden fiyatlandıran yatırımcılar TL satıp, dolar alıyor. Bütün bunlara gerginleşen siyasi ortamın arttırdığı risk primini de eklersek, para Türkiye’den çıkıyor ya da çıkmasa da girmiyor. Şu noktanın altını çizelim: batılı yatırımcı için liberal dış politikalar liberal dış ticaret demek, liberal dış ticaret liberal yasalar demek, liberal yasalar liberal bir toplum demek, liberal bir toplum da ekonomisi gelişen bir toplum demek. Bu düşünce zincirinde bir kopukluk olduğu zaman, ürker ve parasını çeker. Şu anda olup bitenin bir ayağı da bu.

Peki, Petrole Ne Oldu?
Dünyanın enerji kaynak dengeleri ve dolayısıyla siyasi dengeleri değişiyor. Bundan 5-6 sene önce petrol savaşları çıkacak gibi başlıklar atılıyordu. Bugün ise enerji piyasalarında petrol fazlası var.ABD 3-4 yıl önce geliştirip başarılı bir şekilde uygulamaya başladığı kaya kırma ve yatay sondaj metoduyla daha önce ulaşılamayan petrol kaynaklarınaulaştı ve Suudi Arabistan kadar petrol üretiyor. Evet, yanlış okumadınız, ABD Suudi Arabistan kadar petrol üretiyor. Aynı şekilde doğal gaz üretimini de arttırdı. Başta söylediğimiz gibi, bir malın alıcısı azalırsa, fiyatı düşer. ABD eskisi gibi dış piyasalardan petrol almıyor, bir de büyüme hızı  yavaşlayanÇin’in azalan talebini eklerseniz, bir yandan üretim artıyor, bir yandan talep düşüyor ve bu petrol fiyatına baskı oluşturuyor. Bu kalıcı mı? Belki şu anki 60 dolar seviyesinde değil, ama 50-80 dolar civarında hareketler beklenebilir.Peki, bu küresel siyasi dengeleri nasıl etkiler? Petrol ihracatı sayesinde hayatta kalanülkelerde çalkantılar olur,kamu bütçeleri yarıya iner. Üretim maliyetleridüşer ve tüketici fiyatları üzerinde baskı oluşturur. Bu Ayşe Teyze için iyi haber,fakat aynı zamanda alternatif enerjilerin çekiciliğini azaltır, bu da Ayşe Teyze’nin torunu için kötü haber, çünkü küresel ısınmaya sebep olan karbon emisyonunda arzulanan düşüklüğünyaşanmamasına sebep olur.Son olarak, ABD’yiçok avantajlı bir konuma getirir ya da “getirdi” diyebiliriz.Özetle, ABD ekonomisinin toparlanması ve bunu takip eden faiz artırımı beklentisi doları yukarı itmeye, Türkiye’nin gergin ortamı ve ekonomisinde beklenen yavaşlama TL’yi aşağı çekmeye, ABD’nin geliştirdiği yeni teknolojiler ile üretimini arttırması ve Çin’in daralan talebi petrol fiyatlarını aşağı çekmeye 2015’te de devam edecektir. Petrol fiyatlarında sınırlıbir yukarı çıkış olsa da, önümüzdeki dönemde, 80 doların üstüne çıkmasını beklemek gerçekçi olmaz.