Bugün, 16 Kasım 2024 Cumartesi
Bu tür teorik enflasyon açıklamalarından vatandaşlarımız bazen çok fazla şey anlamadıkları gibi, enflasyonun azaldığını da bir türlü hissedemediklerinden şikayetçiler.
Tüfe düşerken Çekirdek Enflasyon’un yükselişi sürüyor
Haziran ayında tüketici fiyatı endeksi bir ay önceye göre yüzde 1.43 gerileme gösterdi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tüketici ve üretici fiyatlarını 2 farklı sepetteki (üreticiler ve de tüketiciler için oluşturulan 2 farklı sepetteki) mal ve hizmetlerin fiyatını izleyerek belirliyor. Normal olarak tüketici fiyatlarındaki değişimin yönünü, üretici fiyatları belirler. Uzun dönemde üretici ve tüketici fiyatlarındaki değişim oranları birliktelik gösterir.
Ancak kısa dönemde tüketici fiyatı üretici fiyatından ayrı bir çizgi izleyebilir. Tüketici talebi canlı ise, tüketici fiyatları artışı üretici fiyatları artışının önünde seyreder. Tüketici talebi daralırsa, üretici fiyatlarındaki artış tüketici fiyatlarına yansıtılamaz. Tüketici fiyatları artışı bir süre üretici fiyatı artışının gerisinde kalır.
Bu tür teorik enflasyon açıklamalarından vatandaşlarımız bazen çok fazla şey anlamadıkları gibi, enflasyonun azaldığını da bir türlü hissedemediklerinden şikayetçiler. TÜİK Haziran ayı TÜFE oranını 6.24 olduğunu açıklarken, bir de Merkez Bankası (MB)’nın yüzde 5.27’lik “Çekirdek Enflasyonu”ndan söz edilmeye başlandı.
MB’nın “Çekirdek Enflasyon”u nedir?
TÜİK, her ay tüketici fiyatlarındaki değişimi belirlemek için, ülke genelinde 447 farklı maddenin fiyatındaki değişimi izler. Bu 447 maddenin bazılarının fiyatı artarken bazılarınınki düşer. Fakat vatandaşlarımız bu 447 maddenin tamamını satın almaz. Onların satın aldığı mallar, para ödediği hizmetler farklıdır. Örneğin bir vatandaşımız genelde fiyatı artan mal ve hizmetler için para harcıyor ise, normal olarak onun enflasyonu TÜİK’in açıkladığı enflasyondan farklı olur.
MB’nın Çekirdek enflasyonuna gelecek olursak. TÜİK, MB için, 447 maddelik enflasyon sepetinde yer alan bazı maddeleri sepetten dışarıya çıkararak, sepette kalan diğer maddelerin fiyatındaki değişimi gösteren hesaplamalar yapıyor. TÜİK’in 447 maddelik sepetinden bazı maddelerin çıkarılmasıyla oluşturulan 9 farklı göstergeye “Özel Kapsamlı TÜFE Göstergeleri” deniliyor.
Bu Özel Kapsamlı TÜFE Göstergeleri’nden ikisini MB “Çekirdek Enflasyon” göstergesi olarak kullanıyor. TÜİK’in tanımına göre, ”Çekirdek Enflasyon”, fiyatlarda gözlenen tüm geçici etkilerin arındırılması sonucu fiyatların genel düzeyindeki artış anlamına geliyor.
“Çekirdek Enflasyon”, enflasyonun geleceğini tahmin etme gücü yüksek, eğilimini belirleyen ve para politikasının oluşmasına yardımcı olan bir göstergedir.
Özel Kapsamlı TÜFE Göstergeleri hesaplanırken, 447 maddelik TÜFE sepetinden,
“Bunların fiyatı artmasa idi, enflasyon ne olurdu?” diye ayrı hesaplamalar yapılıyor. MB bu göstergelerden genelde “I Tanımlı” enflasyonu (bazı durumlarda da “H tanımlı” enflasyonu) “Çekirdek Enflasyon” olarak kabul ediyor.
Çekirdek enflasyon olarak kabul edilen özel kapsamlı fiyat endeksleri içinde I endeksinin özel bir önemi var.
Bu endeks, MB’nın uygulayacağı para politikasının en etkili olacağı malları kapsıyor. Dolayısıyla MB’nın aldığı önlemlerin işe yarayıp yaramadığını ölçmekte en fazla bu endeksin sonuçlarına bakmamız gerekiyor.
Aşağıdaki grafikte TÜFE ve I endeksinin 2009 yılı başından bu yana gelişimi yer alıyor. Değişim, 2010 yılı sonlarına kadar birbirine benzer eğilimler içindeyken 2010 sonlarından itibaren birbirinden ayrılmaya başlıyor.
TÜFE, inişli-çıkışlı ama genel olarak iniş yönlü bir eğilim izlerken I endeksi 2010 sonlarından başlayarak sürekli artış gösteriyor.
Fiyatlar genel seviyesindeki bu artışın alım gücünü azalttığını söyleyebiliriz. Enflasyon hedeflemesinde bu duruma dikkat edilmesi gerekiyor.
–––
TEŞEKKÜR
Doğa harikası Datça’nın, en sevimli mekanı Yalım Pansiyon’un Değerli İşletmecileri; Emirdağ Uzman Jandarma Okulu Eski Öğretim Başkanı Emekli Albay Sn. Ali İhsan Aydın’ a, Sevgili Eşi Esin Hn’a, Oğlu Bora Bey’e ve Gelini Esma Hn’a, gösterdikleri misafirperverlikten dolayı teşekkür ediyor, tüm doğa ve deniz severleri Datça’ya davet ediyoruz.
Murat Çemberci - Haber 7ogeday88@hotmail.com
Kaynak : haber7.com
Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.
