Demir düzeylerinin düşük olmasının nedeni genellikle kan kaybı, kötü beslenme veya besinlerdeki demirin emilmesinde görülen yetersizliktir.
-
Genel Özet
Demir eksikliği anemisi sık görülen bir anemi türüdür. “Anemi” terimi genellikle kandaki alyuvar sayısının normalden az olduğu bir durumu ifade eder. Alyuvarlar vücudunuza oksijen taşır, karbondioksiti (atık bir ürün) atılmak üzere akciğerlere götürür.
Anemi aynı zamanda alyuvarlarınız yeterli hemoglobin içermediğinde de ortaya çıkabilir. Hemoglobin, vücuda oksijen taşıyan ve alyuvarlarda bulunan demirden zengin proteindir.
Demir eksikliği anemisi genellikle vücudunuzun sağlıklı alyuvar yapımı için yeterli demire sahip olmadığı durumlarda zaman içinde gelişir. Yeterli demir olmadığında, vücudunuz depoladığı demiri kullanmaya başlar. Kısa bir süre sonra da depolanmış demir tüketilmiş olur.
Depolanmış demir bitince vücudunuz daha az alyuvar yapmaya başlar. Ürettiği alyuvarlarda normalden daha az hemoglobin bulunur.
Demir eksikliği anemisi halsizlik, (kendini yorgun ve bitkin hissetme), nefes darlığı, göğüs ağrısı ve diğer belirtilere neden olabilir. Ağır demir eksikliği anemisi kalp sorunlarına, enfeksiyonlara, çocuklarda büyüme ve gelişme ile ilgili problemlere ve diğer komplikasyonlara yol açabilir.
Demir eksikliği anemisi riski en fazla olanlar arasında bebekler, küçük çocuklar, kadınlar ve iç organlarında kanama olan yetişkinler yer alır.
Genel Görünüm
Demir eksikliği anemisi genellikle başarı ile tedavi edilebilir. Tedavi durumun nedenine ve ağırlığına bağlıdır. Tedavide beslenmenizde değişiklik, ilaçlar ve cerrahi girişim yer alabilir.
Ağır demir eksikliği anemisinde hastanede tedavi, kan nakli, demir enjeksiyonları veya damar içi demir tedavisi gerekebilir.
-
Vücudunuzda yeterli demir bulunmaması demir eksikliği anemisine neden olur. Demir eksikliği genellikle kan kaybı, kötü diyet veya yediğiniz gıdalardaki demirin yeterince emilememesine bağlıdır.
Kan Kaybı
Kan kaybettiğinizde demir kaybediyorsunuz demektir. Vücudunuzda kaybolan demiri yerine koyacak kadar yeterli demir depolanmamışsa demir eksikliği anemisi oluşur.
Kadınlarda demir düzeylerinin düşüklüğünün sebepleri, menstruasyon kanamalarının uzun sürmesi, fazla olması veya rahimdeki myom denen selim urlardaki kanama olabilir. Doğum sırasında gerçekleşen kan kaybı da kadınlardaki azalmış demir seviyelerinin diğer bir sebebidir.
İnternal kanamalar (iç kanama, vücudunuzun içinde oluşan kanama) da demir eksikliği anemisine neden olabilir. Bu tip kan kaybı her zaman kendini net belli etmeyebilir ve yavaş oluşabilir. İç kanamaların bazı sebepleri şunlardır:
- Kanayan bir ülser, barsak polipi ya da kalın barsak kanseri
- Aspirinin veya steroid olmayan iltihap önleyiciler gibi diğer ağrı kesicilerin (örneğin ibuprofen ve naproksen) düzenli kullanımı
- İdrar yollarında kanama
Ağır yaralanmalardan, cerrahi operasyonlardan veya sık kan alımlarından kaynaklanan kan kayıpları da demir eksikliği anemisine neden olabilir.
Kötü Beslenme
En iyi demir kaynağı olan gıdalar et, kümes hayvanları, balık, yumurta ve demirle zenginleştirilen (içine demir katılan) besinlerdir. Bu gıdaları düzenli olarak tüketmiyorsanız veya demir takviyesi almıyorsanız sizde demir eksikliği anemisi gelişmesi olasılığı daha fazladır.
Doğru besinler yenirse vejetaryen beslenme ile de yeterli demir sağlanabilir. Örneğin, et olmayan demir kaynakları arasında ıspanak ve diğer koyu yeşil yapraklı sebzeler, bazı tür bakliyat, kurutulmuş meyveler, demir katılmış ekmekler ve mısır gevrekleri bulunur.
Gebelik ve çocukluk gibi hayatın bazı dönemlerinde beslenmeyle yeterli demir alınması zor olabilir. Bunun nedeni böyle büyüme ve gelişme zamanlarında demir gereksiniminin artmasıdır.
Yeterli Demir Emiliminin Yapılamaması
Beslenmenizde yeteri kadar demir olsa da vücudunuz bunu tam olarak absorbe edemeyebilir (ememeyebilir). Bu geçirilmiş bir bağırsak ameliyatına veya Chron hastalığı, Çölyak hastalığı gibi bağırsak hastalıklarına bağlı olabilir.
Midedeki asidi azaltan ilaçlar da demir emilimini bozabilir.
Kimler Demir Eksikliği Anemisi Riski Altındadır?
Bebekler, küçük çocuklar, kadınlar ve iç organlarında kanama olan yetişkinler demir eksikliği anemisi açısından en yüksek riske sahiptirler.
Bebekler ve Küçük Çocuklar
Bebeklerin ve küçük çocukların büyüyüp gelişebilmeleri için büyük miktarda demire gereksinimleri vardır. Zamanında doğmuş bebeklerin vücutlarında depolanmış bulunan demir hayatlarının ilk 4 ilâ 6 ayında tüketilir.
Erken doğan ve düşük doğum tartılı bebekler demir eksikliği anemisi açısından daha da büyük bir risk altındadırlar. Bu bebeklerin vücutlarında diğer bebeklerdeki kadar demir depolanmamıştır.
Uygun şekilde kullanılırsa, bebekler için demirden zenginleştirilmiş besinler veya demir takviyeleri bebeklerde ve küçük çocuklarda demir eksikliği anemisinin önlenmesine yardımcı olabilir. Çocuğunuzun beslenmesi ile ilgili olarak çocuk doktorunuzla konuşun.
Çok fazla inek sütü içen çocuklar demir eksikliği anemisi riski altında olabilirler. Süt demir açısından fakirdir, çok fazla süt alımı beslenmedeki demirden zengin gıdaların yerine geçebilir. Sütün aşırı miktarda tüketilmesi ayrıca çocuklarda demir emilimini olumsuz yönde etkileyebilir.
Kanlarında kurşun bulunan çocuklar da demir eksikliği anemisi riski altında olabilirler. Kurşun vücudun hemoglobin yapabilme yeteneğini azaltabilir. Kurşun vücuda kurşun tozu içinde solunumla, boya veya topraktan ağızla veya kurşun içeren suların içilmesiyle girebilir.
Kadınlar
Çocuk doğurma yaşındaki kadınlar aylık menstruasyon (âdet) kanamaları sırasında gerçekleşen kan kaybından dolayı demir eksikliği anemisi açısından daha fazla risk altındadırlar. Çocuk doğurma yaşındaki yaklaşık beş kadından birinde demir eksikliği anemisi vardır.
Hamile kadınlar da demir gereksinimleri normalden iki kat daha fazla olduğu için demir eksikliği anemisi bakımından daha yüksek risk altındadır. Artan kan hacmi ve anne karnındaki bebeğin büyümesi için fazladan demir gereklidir.
Hamile kadınların yaklaşık yarısında demir eksikliği anemisi görülür. Bu durum erken doğum ve düşük doğum ağırlıklı bebek doğurma riskini artırabilir.
Vücut İçine Kanaması Olan Yetişkinler
Barsak kanaması gibi iç organlarda kanaması olan yetişkinlerde kan kaybı sonucu demir eksikliği anemisi gelişebilir. Kalın barsak kanseri ve kanamalı mide ülseri gibi bazı durumlar kan kaybına neden olabilir. Aspirin gibi belli bazı ilaçlar da iç kanamaya sebep olabilir.
Risk Altındaki Diğer Gruplar
Böbrek diyalizine giren kişilerde demir eksikliği anemisi oluşabilir. Bunun nedeni diyaliz sırasında kan kaybının oluşmasıdır. Ayrıca böbrekler alyuvar yapımı için gerekli olan hormondan yeteri kadar üretememektedir.
Bazı beslenme şekilleri ya da alışkanlıkları sizi demir eksikliği anemisi açısından yüksek risk grubuna sokabilir. Bu, aşağıdaki durumlarda ortaya çıkabilir:
- En iyi demir kaynağı olan eti ve balığı içermeyen beslenme tarzı uyguluyorsanız. Bununla birlikte uygun besinler yenirse vejetaryen beslenme ile de yeterli demir sağlanabilir. Örneğin, et olmayan demir kaynakları arasında ıspanak ve diğer koyu yeşil yapraklı sebzeler, bazı tür bakliyat, kurutulmuş meyveler, demir katılmış ekmekler ve mısır gevrekleri bulunur.
- Yoksulluk nedeniyle, sosyal durumlardan ötürü veya sağlık ya da başka sorunlardan dolayı yetersiz besleniyorsanız.
- Çok uzun bir süre, çok düşük yağ içeren beslenme uygularsanız. Et gibi yağ oranı yüksek gıdalar en iyi demir kaynaklarındandır.
- Yüksek lifli gıdalardan zengin besleniyorsanız. Aşırı miktarda lif alımı demirin emilimini yavaşlatabilir.
-
Demir eksikliği anemisinin bulgu ve belirtileri durumun ağırlığına bağlıdır. Hafif-orta ağırlıktaki demir eksikliği anemisi hiçbir bulgu ve belirti vermeyebilir.
Bulgu ve belirtiler ortaya çıktığında, bunlar çok hafif olabileceği gibi oldukça şiddetli de olabilir. Demir eksikliği anemisinde görülen bulgu ve belirtiler tüm anemi tipleri için geçerlidir.
Aneminin Bulgu ve Belirtileri
Tüm anemi çeşitlerinde en sık görülen belirti halsizlik ve yorgunluk hissidir. Kanda yeteri kadar hemoglobinin bulunamaması halsizliğe yol açar. Hemoglobin, vücuda oksijen taşıyan ve alyuvarlarda bulunan demirden zengin proteindir.
Anemi ayrıca nefes darlığı; özellikle ayağa kalkıldığında baş dönmesi; baş ağrısı; ellerde veya ayaklarda soğukluk; deride, dişetlerinde ve tırnaklarda soluklaşma; ve göğüs ağrısına da neden olabilir.
Yeteri sayıda hemoglobin taşıyıcı alyuvarlara sahip değilseniz kalbiniz, kanınızdaki azalan miktardaki oksijeni dolaştırabilmek için daha çok çalışmak zorunda kalır. Bu da aritmiye, kalpte üfürüme, kalp büyümesine ve hatta kalp yetmezliğine yol açabilir.
Bebeklerde ve küçük çocuklarda anemi bulguları arasında iştahsızlık, gelişme ve büyümede yavaşlama ve davranış bozuklukları bulunur.
Demir Eksikliği Anemisinin Bulgu ve Belirtileri
Demir eksikliği anemisinin bulgu ve belirtileri arasında tırnaklarda kırılganlık, dilde şişme ve yaralar, ağız kenarlarında çatlaklar, dalakta büyüme ve sık enfeksiyonlara yakalanma sayılabilir.
Demir eksikliği anemisi bulunan kişiler buz, kireç, kül ve boya gibi yiyecek olmayan maddelere karşı aşerebilirler. Bu aşerme durumuna pika denir.
Demir eksikliği anemili bazı insanlarda yorgun bacak sendromu (Restless leg syndrome-RLS) görülebilir. RLS bacakları sürekli hareket ettirme dürtüsü uyandıran bir bozukluktur. Bu bacakları oynatma dürtüsü genellikle bacaklarda tuhaf ve nahoş hislerle birlikte oluşur. RLS'li kişiler sıklıkla uyuma güçlüğü de çekerler.
Demir eksikliği anemisi çocukları kurşun zehirlenmesi ve enfeksiyonlar açısından yüksek risk altına sokar.
Demir eksikliği anemisinin bazı bulgu ve belirtileri duruma yol açan nedenlerle ilgilidir. Örneğin, barsak kanaması dışkıda parlak taze kan bulunmasına ya da dışkının siyah, kahve telvesi görünümünde olmasına neden olabilir.
Bir kadında menstruasyon (âdet) kanamasının çok fazla olması, uzun sürmesi veya başka nedenlerle vajenden kanama olması demir eksikliği anemisi riskini artırır.
-
Doktorunuz demir eksikliği anemisi tanısını tıbbi ve ailesel geçmişiniz, muayene bulguları ile yapılan tahlil ve tetkikler sonucu konur.
Doktorunuz demir eksikliği anemisinin nedenini ve ağırlığını saptadıktan sonra tedaviniz için bir plan oluşturabilecektir.
Hafif-orta ağırlıktaki demir eksikliği anemisi hiçbir bulgu ve belirti vermeyebilir. Bu nedenle doktorunuz tarama testlerinden sonra veya başka sorunları araştırırken bu durumu ortaya çıkarana dek sizin haberiniz olmayabilir.
Tanı Sürecinde Yer Alan Uzmanlar
Birinci basamak sağlık hizmeti sunan doktorlar genellikle demir eksikliği anemisi tanısı koyup tedavi edebilirler. Bu doktorlar arasında çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanları, aile hekimleri, kadın hastalıkları ve doğum uzmanları ve iç hastalıkları uzmanları bulunur.
Hematolog (kan hastalıkları uzmanı), gastroenterolog (sindirim sistemi uzmanı) ve diğer uzmanlar da demir eksikliği anemisi tedavisinde yardımcı olabilirler.
Tıbbi Öykü
Tıbbi öykünüz hakkında bilgi edinmek için doktorunuz size bulgu ve belirtilerle ve geçmişte anemi ya da demir düşüklüğü ile ilgili bir sorun yaşayıp yaşamadığınızla ilgili sorular soracaktır.
Doktorunuz ayrıca beslenmeniz ve herhangi bir ilaç kullanıp kullanmadığınızla ilgili sorular da sorabilir. Kadınsanız, doktorunuz hamile olup olmadığınızı öğrenmek isteyecektir.
Fizik Muayene
Doktorunuz demir eksikliği anemisi bulgusu olup olmadığını araştırmak için sizi muayene edecektir. Doktorunuz muayene sırasında:
- Solukluk veya sararma olup olmadığını görmek için cildinize, dişetlerinize ve tırnaklarınıza bakacaktır.
- Hızlı veya düzensiz kalp atışı olup olmadığını anlamak için kalbinizi dinleyebilir
- Hızlı veya düzensiz soluk alıp verme var mı diye akciğerlerinizi dinleyebilir
- Karaciğer ve dalağınızın büyüklüğünü kontrol etmek için karnınıza eliyle bastırabilir.
- İç kanama olup olmadığını anlamak için vajinal veya rektal muayene yapabilir.
Tanı Testleri ve İşlemleri
Demir eksikliği anemisi tanısı koymak için pek çok test ve işlem uygulanır. Bunlar tanıyı desteklemeye, nedeni bulmaya ve durumun ne denli ağır olduğunu anlamaya yardımcı olur.
Tam Kan Sayımı
Genellikle, anemi tanısında ilk yapılan test tam kan sayımıdır (CBC/TKS/hemogram olarak da adlandırılır) . Hemogramda kanınızın bir çok bölümü ölçülür.
Bu test hemoglobin ve hematokrit değerlerinizi ölçer. Hemoglobin, vücuda oksijen taşıyan ve alyuvarlarda bulunan demirden zengin proteindir. Hemotokrit alyuvarların kandaki hacimsel oranını belirten bir ölçüdür. Hemoglobinin veya hemotokritin düşük olması anemi belirtisidir.
Bu ölçümlerin normal değerleri belli ırka ve etnik popülasyonlara bağlı olarak değişiklik gösterir. Doktorunuz test sonuçlarını size açıklayabilir.
Hemogramda ayrıca kanınızdaki alyuvarların, akyuvarların ve plateletlerin (trombositlerin) sayısına da bakılır. Sonuçların anormal gelmesi enfeksiyona, bir kan hastalığına veya başka bir duruma işaret edebilir.
Hemogramda alyuvarların ortalama korpüsküler hacmine (MCV) de bakılır. MCV, alyuvarlarınızın ortalama büyüklüğünün bir ölçütüdür. Bu ölçüm aneminizin sebebi hakkında bir ipucu verebilir. Örneğin, demir eksikliği anemisinde alyuvarlar genellikle normalden küçüktür.
Diğer Kan Testleri
Hemogramda aneminiz olduğu kesinleşirse bu duruma yol açan nedenleri araştırmak, şiddetini değerlendirmek ve en iyi tedavi yolunu bulmak için başka testler de yaptırmanız gerekebilir.
Bu testte kanınızdaki genç alyuvarların sayımı yapılır. Bu testin sonucu kemik iliğinizin doğru hızda alyuvar üretip üretmediğini gösterir.
Doktorunuz ayrıca perifer yayma testi de isteyebilir. Bu testte doktorunuz alyuvarlarınızı mikroskop altında inceler. Demir eksikliği anemisi olanlarda alyuvarlar normale göre daha küçük ve soluk görünür.
Doktorunuz kanınızda ve vücudunuzda bulunan demir düzeylerini ölçmek için testler isteyebilir. Bu testler vücudunuzda depolanan demirin ne kadarının kullanıldığını gösterebilir. Bu testlere örnek olarak:
- Serum demiri. Bu test kanınızdaki demir miktarını ölçer. Vücudunuzdaki toplam demir miktarı düşük olsa da serum demir düzeyiniz normal olabilir. Bu nedenle diğer demir testleri de yapılır.
- Serum ferritin ölçümü. Ferritin vücudunuzda demirin depolanmasına yardımcı olan bir proteindir. Bu proteinin ölçümü doktorunuza vücudunuzda depolanmış demirin ne kadarının tüketildiğini saptaması için yardımcı olur.
- Transferrin düzeyi veya total demir bağlama kapasitesi. Transferrin kanınızda demir taşıyan bir proteindir. Total demir bağlama kapasitesi kanınızdaki transferrinin ne kadarının demiri taşıdığını ölçer. Demir eksikliği aneminiz varsa demir içermeyen transferrin yüksek bir düzeyde bulunacaktır.
Doktorunuz ayrıca özellikle tiroid hormonu olmak üzere hormon düzeylerinizin ölçümünü önerebilir. Ayrıca eritrosit protoporfirini adı verilen bir maddeye de bakılması için kan testi yaptırabilirsiniz. Bu madde hemoglobin üretiminde kullanılan bir yapı taşıdır.
Sindirim Sistemindeki Kan kayıpları İçin Yapılan Test ve İşlemler
Demir eksikliği anemisine bir iç kanamanın neden olup olmadığını anlamak için doktorunuz dışkıda gizli kan testi isteyebilir. Bu testte dışkıda kan aranır ve bağırsaklardan kanama olup olmadığı belirlenebilir.
Testte kan bulunursa kanamanın tam olarak nerede olduğunun saptanması için başka test ve işlemler yaptırmanız gerekebilir. Bu test ve işlemler sırasında midede, ince bağırsaklarda ve kalın barsak veya pelvis (leğen kemiği) içi organlarda kanam olup olmadığına bakılır.
-
Demir eksikliği anemisi tedavisi altta yatan nedene ve durumun ağırlığına göre değişir. Tedavi yöntemleri arasında beslenme tarzı değişiklikleri, takviyeler, ilaçlar ve cerrahi girişim bulunur.
Ağır demir eksikliği anemisi hastanede yatarak tedavi gerektirebilir, kan nakli, demir enjeksiyonları veya damardan demir tedavisi uygulanması gerekebilir.
Demir eksikliği anemisinde tedavinin amaçları altta yatan nedeni iyileştirmek ve alyuvar, hemoglobin ile demir düzeylerini normale getirmektir.
Beslenme Değişiklikleri ve Takviyeler
Demir
Demir düzeylerinizi olabildiğince hızla yükseltmek için demir takviyesi almanız gerekebilir. Demir takviyeleri düşük demir düzeylerini aylar içinde düzeltebilir. Takviyeler tablet halinde veya çocuklar için damla şeklindedir.
Demirin fazlası zararlı olabilir, Bu nedenle demir takviyelerini sadece doktorunuzun önerdiği şekilde almanız gerekir. Demir takviye ilaçlarını çocukların erişemeyeceği yerlerde bulundurun. Böylece yanlışlıkla aşırı doz demir almaları önlenebilir.
Demir takviyelerinin dışkının renginde koyulaşma, mide rahatsızlıkları ve yemek borusunda yanma hissi gibi yan etkileri olabilir. Demir ayrıca kabızlık yapabilir, bu nedenle doktorunuz dışkı yumuşatıcı bir ilaç kullanmanızı da önerebilir.
Doktorunuz demirden zengin gıdaları daha fazla tüketmenizi isteyebilir. En iyi demir kaynakları özellikle sığır eti ve ciğer olmak üzere kırmız ettir. Tavuk, hindi, balık ve kabuklu deniz ürünleri de iyi birer demir kaynağıdır.
Vücut kırmızı etteki demiri diğer gıdalardakine göre daha iyi emilime uğratır. Bununla birlikte, diğer gıdalar da demir düzeylerinizin yükseltilmesinde yararlı olur.
Etin dışında, demir kaynağı olan gıdalar arasında şunlar bulunur:
- Ispanak ve diğer koyu yeşil yapraklı sebzeler
- Yer fıstığı, fıstık ezmesi ve badem
- Yumurta
- Bezelye, mercimek, beyaz ve kırmızı fasulye
- Üzüm, kayısı ve şeftali gibi meyvelerin kurutulmuşları
- Erik suyu
Demir mısır gevreği, ekmek ve makarna gibi bazı gıdalara eklenebilir. Paketlenmiş gıdalarda o gıdanın ne kadar demir içerdiğini üzerlerinde yazan “beslenme bilgi”sinden öğrenebilirsiniz. Paketlerin üzerinde günlük ihtiyacınız olan demirin yüzde kaçını içerdiği yazar.
C Vitamini
C vitamini vücutta demir emilimine yardımcı olur. C vitamini bakımından zengin gıdalar meyve sebzelerdir, özellikle tropikal bir meyve olan guava, tatlı kırmızıbiber, kivi, portakal ve portakal suyu, yeşilbiber ve greyfurt suyu iyi birer C vitamini kaynağıdır.
İlaçlar kullanıyorsanız doktorunuza ya da eczacınıza greyfurt ve greyfurt suyu tüketip tüketemeyeceğinizi sorun. Bu meyveler bazı ilaçların gücünü ve yararlılığını etkileyebilir.
C vitamini bakımından zengin olan diğer meyveler çilek, kavun, papaya, ananas ve mangodur. C vitamininden zengin sebzeler arasında sebze ve domates suları, Brüksel lahanası, kohlrabi (Akdeniz turpu), brokoli, tatlı patates, ve kıvırcık lahana bulunur.
Taze ve dondurulmuş meyve sebzelerde, konservelere oranla daha fazla C vitamini bulunur.
Kanamanın Durdurulması İçin Uygulanan Tedaviler
Demir eksikliği anemisine kan kaybı neden oluyorsa, tedavi de kanamanın sebebine yönelik olacaktır. Örneğin, kanayan bir ülseriniz varsa doktorunuz ülseri tedavi etmek için antibiyotikler ve diğer ilaçlar yazabilir.
Kan kaybınız bağırsağınızdaki bir polipe veya kanserli bir tümöre bağlı ise bunların çıkarılması için ameliyat olmanız gerekebilir.
Kan kaybınız menstruasyon kanamasının aşırı olmasından kaynaklanıyorsa doktorunuz bunu azaltmak için doğum kontrol hapı yazabilir. Bazı durumlarda cerrahi girişim önerilebilir.
Ağır Demir Eksikliği Anemisinde Tedaviler
Demir eksikliği aneminiz şiddetli ise, alyuvar nakli gerekebilir. Kan nakli, sık uygulanan ve oldukça güvenli bir işlemdir. Toplardamarlarınızdan birinin içine kan verilir. Kan naklinde alıcı ile vericinin kanlarının uyuştuğundan emin olmak gerekir.
Alyuvar nakli aneminizi hızla düzeltir. Alyuvarlar ayrıca vücudunuzun tekrar kullanabileceği bir demir kaynağı da sağlar. Bununla birlikte, nakiller sadece kısa süreli bir tedavidir. Doktorunuzun aneminin nedenini bulup tedavi etmesi gerekir.
Demir ayrıca kas içine veya bir kanül vasıtasıyla damar içine de verilebilir. Ancak, damardan demir tedavisinde bazı güvenlik çekinceleri bulunur. Bu işlemin bir hastanede veya bir klinikte, deneyimli personelin varlığında yapılması gerekir. Bu tedavi genellikle uzun dönem demire gereksinimi olan, ancak ağızdan demir takviyesi alamayan veya demir eksikliği anemisi için bir an önce tedavi edilmesi gereken kişilere uygulanır.
Demir Eksikliği Anemisi Nasıl Önlenebilir?
Demirden zengin gıdalar içeren dengeli bir beslenme demir eksikliği anemisinin önlenmesinde yardımcı olur. Besinlerle yeteri kadar demir alamıyorsanız (doktorunuzun yazdığı şekilde) demir takviyesi alınması da demir eksikliği anemisi riskinizi azaltabilir.
Beslenme ve takviyelerle ilgili daha fazla bilgi için 'Demir Eksikliği Anemisi Nasıl Tedavi Edilir?' bölümüne bakınız.
Özel önlemlerle bu durum açısından riski açısından en fazla risk altında olan gruplarda (bebekler, küçük çocuklar ve kadınlar) demir eksikliği anemisinden korunabilir.
Bebekler ve Küçük Çocuklar
Bir bebeğin beslenme şekli demir eksikliği anemisi açısından risk altında olup olmadığına etki eder. Örneğin, inek sütünde demir azdır. Bu ve diğer nedenlerden ötürü ilk bir yıl içinde bebeklere inek sütü verilmesi önerilmez. İlk yıldan sonra bebeğinizin içtiği inek sütü miktarını sınırlamanız gerekebilir.
Ayrıca, bebekler büyüyüp katı gıda yemeye başladıklarında da daha fazla demire gereksinim duyarlar. Sağlıklı bir beslenme rejimi ve çocuğunuzun yeterli demir almasına yardımcı olacak gıda seçimleri hakkında çocuğunuzun doktoruyla görüşün.
Çocuğunuzun doktoru demir damlası önerebilir. Bununla birlikte, çocuklara çak fazla demir vermek de zararlı olabilir. Doktorun bilgilendirmelerine uymak ve demir takviyeleri ile vitaminleri çocuklardan uzak tutmak önemlidir. Çocuğun açamayacağı şekilde paketlenmiş takviyeler çocuklarda aşırı doz alımını önlemekte yararlı olabilir.
Kadınlar
Çocuk doğurma çağındaki kadınlara özellikle aşağıdaki durumlar varsa demir eksikliği anemisi tarama testleri yapılabilir:
- Demir eksikliği anemisi öyküsü
- Adet kanamalarının çok fazla olması
- Demir eksikliği anemisi açısından diğer risk faktörlerinin varlığı
Hamile kadınlarda gebelik süresince yapılan kontrollerde anemi taraması da uygulanır. Ayrıca doktorunuz demir takviyesi yazabilir veya demirden zengin gıdalar tüketmenizi önerebilir.
-
Demir eksikliği aneminiz varsa sağlığınıza dikkat etmeniz önemlidir. Demir düzeylerinizin arttığına emin olmak için düzenli olarak doktorunuza görünün. Tıbbi kontrollerde doktorunuz ilaçlarınızı veya takviyeleri değiştirebilir. Ayrıca beslenmenizi iyileştirmek için önerilerde bulunabilir.
Demir takviyelerini sadece doktorunuzun onayıyla ve onun yazdığı şekilde kullanın. Vücudunuzda aşırı miktarda demir bulunması da olasıdır (demir yüklenmesi denen durum). Vücudunuzda çok fazla demir bulunması organlarınıza zarar verebilir.
Demir düzeyleriniz normale dönene kadar halsizlik (yorgunluk) ve demir eksikliği anemisinin diğer belirtileri hissedebilirsiniz. Demir düzeylerinin normale gelmesi aylar sürebilir. Yeni belirtiler oluşursa veya belirtileriniz kötüleşirse doktorunuza bildirin.
