Dikkat Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

DİKKAT EKSİKLİĞİ OLUŞUM NEDENLERİ

Dikkat eksikliğinin neden oluştuğu tam olarak bilinmemekte ve bu konu üzerine araştırmalar devam etmektedir.

Ama bazı çoklu faktörlerin bileşimi dikkat eksikliği oluşumuna sebep olabilmektedir. Öte yandan aileler üzerinde yapılan çalışmalar, dikkat eksikliğinde genetik faktörlerin rol alabileceğini düşündürmektedir. Bunlara ek olarak, bazı çevresel faktörler ve merkezi sinir sistemi sorunları da dikkat eksikliği oluşmasına sebep olabilmektedir.

DİKKAT EKSİKLİĞİ BELİRTİLERİ

Dikkat eksikliği temelde iki farklı sorunu kapsamaktadır. Bunlar dikkatsizlik ve hiperaktivite-dürtüsel davranış durumlarıdır. Buna göre, dikkat eksikliğinin belirtileri; odaklanma ve konsantre sorunları, huzursuzluk, dürtüsellik, verilen görevleri tamamlamada yaşanan güçlükler, düzensizlik, hayal kırıklığına karşı düşük toleranslı olmak, ruh halinde sık sık değişmeler, öfkeli davranışlar, stres ile mücadelede sorunlar yaşamak ve ilişkilerde dengesizlik ve kararsız davranışlar göstermek gibi sorunlardır.

Birçok kişi dikkat eksikliği sorunun olduğunun farkında olmayabilir. Bu kişilerde genellikle unutkanlık, verilen işleri geciktirmek gibi olumsuz davranışlar gözlenmektedir. Dürtüsel davranışlardan dolayı ise, bu kişilerde, trafikte sinirlenmek, beklemek zorunda kalındığında sabırsızlık göstermek gibi ani ruh hali geçişleri gözlenebilmektedir.

1.ODAKLANMA VE KONSANTRE OLMA SORUNLARI

Dikkat eksikliği hem çocukları hem de yetişkinleri oldukça olumsuz yönde etkilemektedir. Bundan dolayı, dikkat eksikliği ve hiperaktivite sorunu olan kişiler, odaklanmada ve konsantre olmakta zorluk çekebilirler. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite, okulda ya da işyerinde, normalde kimsenin etkilenmediği seslerden ya da olaylardan, kolay bir şekilde etkilenerek, dikkatin dağılmasına sebep olur. Bu kişiler, işlerini, eğer öğrenciyseler ödev ve derslerini sürekli olarak aksatmaya meyilli kişilerdir.

2.HUZURSUZLUK VE HİPERAKTİVİTE

Sürekli dikkatin başka yöne dağılması, kişinin huzursuzluk yaşamasına sebep olabilir. Seslere ve değişen durum ve olaylara karşı aşırı hassasiyet gösterilmesi şeklinde etkileri olan dikkat eksikliği, aşırı derecede hareketliliğe sebep olabilir. Özellikle çocuklar, dikkat eksikliği nedeni ile, aşırı hareketli davranışlar ve hiperaktif davranışlar göstermektedir. Dikkat

3.DÜRTÜSELLİK

Ani ve dengesiz davranışlar göstermek ve bu durumun sürekli olarak gerçekleşmesi hali, dikkat eksikliğinde çok sık yaşanabilmektedir. İçgüdüsel ve dürtüsel davranışlar kişinin ani çıkışlar yapmasına ya da alışılmamış şekilde davranmasına sebep olabilir. Trafikte ya da işyerinde, aniden öfkelenmek ve etrafa sinirli şekilde davranmak bu duruma örnek olabilir.

4.DÜZENSİZLİK VE DAĞINIKLIK

Dikkat eksikliği ve buna bağlı olarak gelişen hiperaktivite bozukluğunda, hem çocuklarda hem de yetişkinlerde, dağınıklık ve düzensizlik durumları yaşanmaktadır. Çocuklarda ya da gençlerde, odalarının dağınık olması, kendi işlerini ve görevlerini planlamada zorluk çekilmesi gibi durumların yaşanması da, dikkat eksikliği belirtisi olabilir. Dikkat eksikliği olan kişilerde, görev ve sorumlulukları sürekli olarak erteleme, unutkanlık, ihmalkarlık durumları da yaşanabilmektedir.

5.DEĞİŞKEN RUH HALLERİ

Ani ruh hali değişimleri, odaklanma problemleri ve bunlara bağlı olarak gelişen kafa karışıklığı, kişinin bir anının bir anını tutmamasına sebep olabilir. Buna göre, dikkat eksikliği olan bir kişi, gayet rahat ve mutluyken, dikkatinin başka bir yere kayması ile bir anda içine kapanabilir.

6.STRESLE VE SORUNLARLA BAŞ EDEMEME

Dikkat eksikliği problemi olan kişiler, olaylar karşısında aşırı sabırsız oldukları için, çok daha hızlı ve kolay bir şekilde strese girebilirler. Hatta bu kişilerde, yine hiperaktivite durumlarından kaynaklanan, tahammülsüzlük ve buna bağlı olarak da sorunlar ile mücadeleden kaçmak gibi sorunlar yaşanır. Dikkat bozukluğu olan kişiler, strese ve olumsuz olaylara karşı düşük tolerans gösterirler. Bundan dolayı da çok çabuk hayal kırıklığı yaşayarak, her şeyi kendilerine stres yapabilirler.

7.İLİŞKİLERDE DENGESİZLİK

Çok hızlı değişen ruh haline bağlı olarak dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan kişilerde, bazı dengesiz davranışlar gözlenebilir. Buna bağlı olarak da, bu kişilerin ikili, arkadaş ya da aile ilişkilerinde dengesizlikler ve tutarsızlıklar yaşanabilmektedir.

RİSK FAKTÖRLERİ

Bazı durum ve koşullar dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu riskini artırabilmektedir. Bu risk faktörleri ise şu şekildedir;

·         Ailede ya da akrabalarda, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ya da diğer bazı mental hastalık sorunu olan bireylerin bulunması,

·         Hamilelik sürecinde annenin, sigara, alkol ya da uyuşturucu ilaç kullanmış olması,

·         Hamilelik sürecinde anne adayının, çevresel kirliliklere ve toksin maddelere aşırı oranda maruz kalması (özellikle Poliklorlu bifenil bileşenlere),

·         Küçük yaşlardayken çevresel toksin maddelere aşırı miktarda maruz kalmak,

·         Prematüre bebek olarak dünyaya gelmek.

KOMPLİKASYONLAR

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu birtakım olumsuz durumların oluşmasına neden olabilir. Bu olumsuz durumları şu şekilde sıralayabiliriz;

·         Okul performansında düşüş,

·         Kurallara karşı uyumda zorlanma,

·         İş yerinde sorunların yaşanması,

·         Aşırı dozda alkol veya ilaç kullanımı,

·         Sık sık araba kazaları ya da diğer tür kazaları yaşamak,

·         İlişkilerde uyumsuzluk ve karasızlık,

·         Mali sıkıntılar,

·         Fiziksel ve zihinsel sağlıkta zayıflama

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, herhangi başka psikolojik sorunların yaşanmasına sebep olmaz. Fakat genellikle başka tür sıkıntıların yaşanmasına sebep olabilir. Bu sorunlar ise şu şekildedir;

Duygudurum bozuklukları: Birçok yetişkinde, dikkat eksikliği depresyon, bipolar bozukluk ya da diğer duygudurum bozukluklar ile bağlantılı olarak ortaya çıkmaktadır. Fakat bu sorunların, dikkat eksikliği ile kesinlikle doğrudan bağlantısı yoktur. Fakat, dikkat eksikliği depresyonda olan yetişkinlerin durumunu daha da kötüye götürebilir.

Anksiyete bozukluğu: Dikkat eksikliği olan yetişkinlerde oldukça sık şekilde anksiyete durumu gelişmektedir. Aşırı miktarda endişe ve kaygı haline sebep olan anksiyete, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluk nedeni ile daha da şiddetlenebilir.

Kişilik bozuklukları: Yetişkinlerde yaşanan dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluk, kişilik bozukluğu riskini artırmaktadır. Buna göre, dikkat eksikliği olan kişilerde, sınırda kişilik bozukluğu ve antisosyal kişisel bozukluklar gibi sorunların yaşanması riski yüksektir.

Öğrenme güçlüğü: Yetişkinlerde ya da çocuklarda gözlenen dikkat eksikliği, kişinin zekasından ve eğitim başarısından beklenmeyecek şekilde performans göstermesine sebep olabilir.

TANI VE ANALİZLER

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozuklukta, psikiyatrist, psikolog, aile doktoru ve nörolog birlikte ortak çalışmalar yürüterek tanı koyarlar.

Dikkat eksikliğinin tanısı koyulurken sadece tek bir test ve muayene yeterli olmayacaktır. Bunların yanı sıra doktor, bir takım sorular yönlendirerek tanı koymaya çalışır. Doktorlar, aynı zamanda dikkat eksikliğinin altında yatan nedenleri de teşhis etmeye çalışırlar. Çünkü bazı diğer mental sorunlar da, tıpkı dikkat eksikliği gibi semptomlara neden olabilir.

TEDAVİ VE İLAÇLAR

Çocuklarda ya da yetişkinlerde yaşanan dikkat eksikliğinin tedavisi hemen hemen benzer şekildedir. Tedavi süreci genellikle şöyledir;

·         Uyarıcı ilaçlar,

·         Bazı antidepresan ilaçlar,

·         Psikoterapi ve psikolojik danışmalar,

·         Zihinsel sağlık tedavileri.

Bu tedavi yöntemlerinden en etkili olanı ise, ilaç ve psikoterapi tedavilerinin birleşimi olan tedavi şeklidir. Burada önemli olan unsur, ilaç dozlarına dikkat etmek ve doktorların uygun gördüğü miktarın dışına çıkmamaktır. Psikolojik destek almak ise;

·         kendine güveni artırmaya,

·         problem çözme yeteneğini artırmaya,

·         zaman yönetimini öğrenmeye,

·         aile ve arkadaşlar ile ilişkileri düzenlemeye yardımcı olabilmektedir.

ALTERNATİF YÖNTEMLER

Dikkat eksikliği tedavisine yardımcı olacak diğer bazı yöntemler ise şu şekildedir;

·         Yoga ve meditasyon,

·         Sağlıklı ve dengeli beslenmeye özen göstermek (şeker, kafein ve alerjen gıdalardan uzak durmak),

·         Takviye vitamin ya da mineral almak,

·         Bitkisel takviyeler (doktora danışılarak alınmasında fayda vardır),

·         Özel yağ asitleri (omega 3 yağ asitleri gibi),

·         Nöro geri bildirim yani diğer adı ile elektro ensefalo grafisi (EEG).