Fırıncılar Federasyonu, dün “Ekmek zammında en yüksek zam yüzde 15 olacak” yönünde bir açıklama yapınca, yaklaşık 2 yıldır artmayan ekmek fiyatları tartışmaya açıldı. Önce tüketici dernekleri yüzde 15’lik zammı protesto ederken, ardından da farklı illerin odalarından zamma karşı oldukları yönünde açıklamalar geldi. Açıklamalar bununla da sınırlı kalmayıp, Türkiye Fırıncılar Federasyonu’nun, zam konusundaki yetkisi de tartışılmaya başlandı.
‘Azami zam’ oranı belirlendi
Ekmek fiyatları konusunda dün ilk açıklama, Türkiye Fırıncılar Federasyonu Başkanı Halil İbrahim Balcı’dan geldi. Bir basın toplantısı düzenleyen Balcı, oda başkanlarıyla yaptıkları toplantı sonucunda, ‘ekmeğin kilogramına azami yüzde 15’in üzerinde olmamak’ kaydıyla zam kararı alındığını açıkladı. Bu açıklamaya göre, il bazında fiyatlar değişmekle birlikte, ekmeğin halen 2.5 lira olan kilogram fiyatı, bundan sonra 2 lira 80 kuruştan fazla olamayacaktı. Yani yüzde 15’lik zamla 300 gram ekmeğin fiyatı, en fazla 85 kuruş olabilecekti.
2 yıldır fiyat artmıyordu
En son Şubat 2008’den bu yana fırıncılar zaman zaman artan girdi maliyetlerinden yakınarak, ekmek fiyatlarının artması gerektiğinden söz etse de, yüzde 15’lik zam açıklaması bir anda gündemi karıştırdı. Bu zam açıklamasının, tam da yeni yılda emekli maaşlarının belli olduğunun günün ertesine gelmesi tepki çekerken, Balcı’nın açıklamasını duyan tüketici dernekleri de birbiri ardına açıklama yapmaya başladı. Tüketici Hakları Derneği (THD) Genel Başkanı Turhan Çakar, Balcı’nın oda başkanlarını toplayarak toplu karar almış ve ‘hakim durumunu’ kullandığını ve Rekabet Yasası’na aykırı hareket ettiğini öne sürerken, tüketicileri bir gün ekmek almamaya davet etti. Tüketiciler Birliği Genel Başkanı Nazım Kaya, dar gelirliyi düşünerek bu zamma karşı çıkarken, fırın sayısı arttıkça, işletme başına üretilen ekmeğin azaldığı, fırın açmaya sınır getirilirse ekmeğin ucuzlayacağı önerisinde bulundu.
Zamdan yetki kavgası çıktı
Tüketici derneklerinin hemen ardından, ajanslara farklı illerin fırıncı odalarından açıklamalar yapılmaya başlandı. Bu açıklamaların ortak noktası ise, ekmek fiyatlarının artırılmayacağı yönündeydi. Hatay Fırıncılar Odası Başkanı Semih Özdeşir, halen 300 gramını 50 kuruştan sattıkları ekmeğe yılbaşına kadar zam yapmayacaklarını açıkladı. İstanbul Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği (İSTESOB) Başkanı Faik Yılmaz ise, ekmeğe şu anda zam yapılmasının söz konusu olmadığını belirtirken, “Zam yetkisi olmayan Fırıncılar Federasyonu, zam açıklaması yapmasın” uyarısı da yaptı. Ardından TESK Başkanı Bendevi Palandöken de açıklama yaparak, Türkiye Fırıncılar Federasyonu’nun “ekmeğe zam yapma yetkisinin olmadığını, bu yetkinin illerde bulunan Esnaf ve Sanatkarlar Odalar Birliği’ne ait olduğunu” kaydetti.
İstanbullu fırıncılardan fiyat artış talebi gelmedi
İstanbul Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği (İSTESOB) Başkanı Faik Yılmaz, “Bizim şu anda böyle bir çalışmamız ve zam kararımız yok. Ekmeğe, 2008 yılından beri zam yapılmadı. Ancak, şu ana kadar İstanbul Fırıncılar Odasından fiyat artışı konusunda talep de gelmedi” dedi. “Zam yetkisi olmayan Fırıncılar Federasyonu, zam açıklaması yapmasın” diyen Yılmaz, yasa gereği, zam yetkisinin, illerde esnaf birliklerine ait olduğunu, fırıncılar odasının fiyatı belirlediğini ancak birliğin onayı gerektiğini vurguladı.
Ankara’da hazirana kadar zam yok
Ankara Ticaret Odası (ATO) Başkanı Sinan Aygün, kendilerine bağlı fırınların mayıs ayı sonunda kadar zam yapmayacaklarını açıkladı. Ankara’da üretilen günlük 3.5 milyon ekmeğin yüzde 90’ının ATO’ya bağlı fırınlarda üretildiğini, halen 50-60 kuruş olarak uygulanan fiyatın değişmeyeceğini söyleyen Aygün, “Tam zam almışken ekmek fiyatlarını artırarak emeklinin ağzını bozamayız” diye konuştu.
Zam istemeyen fırıncı Halk Ekmek’i hesaba kattı
Mevzuatı farklı olduğu için fiyat artışı tartışmalarının dışında kalan Halk Ekmek, iki yıldır artan maliyetlere karşın bazı odaların zam istemeyişinde etkili oldu. Adana Fırıncılar Esnaf ve Sanatkarlar Odası Başkanı Mahmut Alptekin, neden zam yapmadıklarını şöyle açıkladı: “50 kilogramlık bir torba unun fiyatı 45 liraya yükselmesine karşın ekmeği halen aynı fiyattan satıyoruz. 300 gram halk ekmeğin 30 kuruşa satıldığı bir ortamda zam yapamayız.”
‘Kimseye zam yap’ demiyoruz yaparsanız yüzde 15’i aşmayın
Yaptığı yüzde 15’lik zam açıklamasıyla 2 yıl aradan sonra ekmek fiyatlarında yeni bir artışı gündeme taşıyan Türkiye Fırıncılar Federasyonu Başkanı Halil İbrahim Balcı, “Biz yayımladığımız genelge ile kimseye ‘zam yapın’ demiyoruz, tam tersine ‘eğer zam yapacaksanız yüzde 15’i aşamazsınız’ uyarısında bulunuyoruz. Fiyat tarifesini esnaf belirler, birlik kontrol eder” dedi.
