Kayseri Şeker Fabrikası’nın 2009’da 280 milyon TL borcu vardı. Bir yıl içinde borç 400 milyon TL’ye çıktı. Yıllık kârın en az 200 milyon TL olduğu tahmin edilen 80 bin çiftçinin sahibi olduğu fabrikada bu paranın nereye gittiği araştırılıyor.
Kayseri, şeker skandalı ile sarsıldı. Yaklaşık 60 kişi Ankara Özel yetkili Cumhuriyet Savcı’sının talimatı ve Ankara Emniyeti Organize Suçlar Şubesi’nin operasyonu ile 5 ilde operasyon düzenlendi. Bu operasyonlarda yaklaşık 60 kişinin Kayseri Emniyeti’nde bilgisine başvuruldu. Yaklaşık 8 aydır teknik takibe alınan başka Kayseri Pancarı Ekicileri Kooperatifi Başkanı Vedat Ali Özışık olmak üzere yaklaşık 30 kişi ise gözaltına alındı.
KAYSERİ ŞEKER NEDEN ÖNEMLİ?
Peki bu operasyon neden önemli? Bu sorunun cevabı Kayseri Şeker Fabrikası’nın ekonomik gücünde yatıyor. 2010 yılında 350 bin ton şeker üreten Kayseri Şeker Fabrikası toplam 727 milyon TL ciro sağladı. Kayseri Şeker Fabrikası Türkiye’nin en büyük 500 firması arasında yer alırken Kayseri’nin ise en büyük firması olarak biliniyor. Kayseri Şeker Fabrikası 2000 yılına kadar devlet tarafından işletiliyor. Bu yıl yapılan değişiklik ile Kayseri Şeker Fabrikası’nın işletmesi Kayseri Pancarı Ekicileri Kooperatifi’ne devredildi. Fabrikanın yüzde 51’i 80 bin üyesi bulunun Kayseri Pancarı Ekicileri Kooperatifi’ne bırakılırken yüzde 39 hissesi ise Türkiye’deki diğer sayıları 27 olan pancar üreticileri kooperatifine ait. Yüzde 10 ise özelleştirme idaresine ait. Fabrikanın yönetimi ise 2000 yılından itibaren Kayseri Pancarı Ekicileri Kooperatifi’nde.
POLİS PARAYI ARAŞTIRIYOR
Peki polis bu operasyonda neyi araştırıyor? Bu araştırmanın temelini Ticaret ve Sanayi Bakanlığı ile Tarım Bakanlığı Müfettişlerinin hazırladığı soruşturma raporları oluşturuyor. Bu raporlara göre kooperatif yönetimi tarafından harcamaların usulsüz yapıldığı iddia ediliyordu. İşte bu polis buradan yola çıkarak Kayseri Şeker Fabrikası’ndaki paraların nasıl kullanıldığını gözaltına aldığı ya da bilgisi için emniyete davet ettiği kişilere sordu. En çarpıcı soru ise “400 milyon TL nerede oldu?”
CİRO 727 MİLYON TL
400 milyon TL’lik sorgunun temelini ise Kayseri Şeker Fabrikası’nın sattığı şeker oluşturuyor. 2010 yılı içinde Kayseri Şeker Fabrikası toplam 727 milyon TL ciro yaptı. Bu ciroyu yaparken de yaklaşık 350 bin ton şeker sattı. Bu şekerin üretiminde ise 2 milyon 200 bin ton pancar kullanıldı. Üretim için kullanılan pancarın maliyeti yaklaşık 300 milyon TL tutuyor. Şeker üretiminin maliyetinin yüzde 70’ni pancar oluşturuyor. İşçilik ve diğer maliyet kalemleri de hesaba katıldığında 350 bin ton şeker üretmek için en fazla 500 milyon TL harcanması gerekiyor. Kaba bir hesap ile 2010 yılında yapılan 727 milyon TL’lik satışın 227 milyon TL’sinin kâr hanesine yazılması şart.
BORÇ ARTTI
Kayseri Şeker Fabrikası’nın hesapları incelendiğinde ise ortaya bambaşka bir tablo çıkıyor. Emniyet güçleri yaptıkları incelemede 2009 yılı sonunda fabrikanın borç hanesinde 280 milyon TL yazdığını saptadı. 2010 yılında ise borç 400 milyon çıkmış durumda. Kısaca borçlanmada bir yıla göre 220 milyon TL’lik bir artış söz konusu. 2010 yılında Kayseri Şeker Fabrikası’nın önemli bir yatırım yapmadığı da göz önüne alındığında 227 milyon TL’lik satıştan elde edilen kârın da hesaba katılmasıyla en az 400 milyon TL’lik fark ortaya çıkıyor. İşte polis bu farkı araştırıyor.
8 AYDIR TEKNİK TAKİPTE
Emniyet güçlerinin takip ettiği bir konu ise kooperatifin seçimlerinde baskı ve tehditin uygulanıp uygulanmadığı. Ankara Özel Yetkili Cumhuriyet Savcısı’nın talimatıyla başlayan operasyon 8 ay öncesine dayanıyor. Polis, telefon dinlemelerinde seçim süresince bazı kişilerin Özışık lehinde oy kullanmaları için baskı yapıldığını tespit etti. Telefon dinlemelerine takılan bu kişileri ‘Müşteki’ sıfatıyla davet ederek bilgilerine başvurdu.
25 BİN LİRA NASIL 16 MİLYON TL OLDU?
Savcılık tarafından incelenen başka bir konu ise 2003 yılında ödenen 25 bin TL’lik avukatlık ücreninin 2010 Ağustos ayında nasıl 16 milyon TL’ye çıkması oldu. Bu kapsamda avukat A.E. gözaltına alındı. Olayın başlangıcı ise 2000 yılına dayanıyor. Bu tarihte fabrikanın özelleştirme tarafından devri yapılırken fabrikaya ait 4 milyon metrakarelik arazinin tescili fabrika üzerine yapılmıyor. Bunun üzerine hukuki süreç başlıyor. Davaya önce 30 bin TL karşılığında avukat Ali Bekarlar bakıyor. Ancak 200 yılında avukat değişiyor ve avukat A.E oluyor. Anlaşmanın ise 25 bin TL’den yapıldığı iddia ediliyor. Aradan birkaç yıl geçiyor ve arazi davasını Kayseri Şeker Fabrikası kazanıyor. Ancak geçtiğimiz yıllarda bu konuyla ilgili ikinci dava açılıyor. Avukat A.E’nin şirketi, arsanın bedelinin belirlenmesi için Kayseri Asliye Ticaret Mahkemesi’ne dava açıyor ve Kayseri Şeker’den dava bedeli olarak arsa bedelinin yüzde 15’ni istiyor.
ARSA DEĞERİ 562 MİLYON TL
Mahkeme yaptığı incelemede arsanın değerini 562 milyon TL olarak belirliyor. Bunun üzerine Kayseri Pancarı Ekicileri Kooperatifi Yönetim Kurulu yüzde 15’lik ödemeye itiraz ediyor. Önce 0.75 ödemeye razı oluyor. Daha sonra bu rakam yüzde 3’e çıkıyor. Bu oran yönetim kurulunda kabul ediliyor ve kooperatifin genel kurulunda da onaylanıyor.
