İşkur Genel Müdürü Mustafa Kemal Biçerli 'Güzel olan iş bulurken 1-0 önde? dedi. Radikal Gazetesi'nden Sevda Yüzbaşıoğlu test etti, Biçerli haklı çıktı..
Her sabah pek de yüzüne bakmadığım aynanın önünde biraz fazla oyalanıyorum. Çünkü bugün iş arayacağım. Gideceğim adres İşkur Merkezi. Bu hazırlıkların nedeni ise Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) Genel Müdürü Mustafa Kemal Biçerli’nin bir süre önce yaptığı ‘Güzel ve yakışıklı olanların işe alımlarda sürece 1-0 önde başlıyor’ açıklaması... İşkur, her 100 kişiden 11’inin iş aradığı Türkiye’de, işveren ve işçiyi biraraya getiren önemli bir kurum. Portföyünde 280 bin 816 açık iş var. İşkur 2010 Ekim itibariyle toplam 3 milyona yakın kişinin umudu. Geçen yıl kurumun yüzünü güldürdüğü işsiz sayısı ise sadece 105 bin.
Avrupa Birliği yasalarına uyum sağlayan Türkiye’de aslında işe alımlarda ‘ayrımcılık’ yasak. O halde işe girişte ‘güzel veya yakışıklı olmak’ ne kadar avantaj sağlıyor? Hedefim bunu test etmek. Başvuran insanlar yeteneklerine mi yoksa Genel Müdür Biçerli’nin de ifade ettiği gibi dış görünüşüne göre mi şans kazanıyor? Ayrımcılık iş arama sürecinin neresinde başlıyor, neresinde bitiyor?
Merkez binasındayım. İş arayanlar önce sıraya girmek için fiş alıyor, sonra bankalardaki sistem gibi tek tek masalara çağrılıyor. Fiş alıp kenarda beklemeye başlıyorum. Kayıt numaram 220. Fazla beklememe gerek kalmıyor. Işığı yanmayan bankolardan birinden bir el havaya kalkıyor. Önüme arkama bakıyorum, çağrılan kişi benim.
Karşımdaki görevliye üniversite mezunu olduğumu, bir süredir iş aradığımı bir nevi ‘ne iş olsa yapacağım’ donesini veriyorum. “İnsan kaynaklarında 1 ay tecrübem var ve halkla ilişkilerde de 2 ay stajım var” diyorum ve soruyorum: “İş bulmam ne kadar sürer?”
Birkaç aylık deneyim yetti
Görevli, “Bakalım neler var” diye bilgisayarında kayıt işlemlerine başlıyor. Bu sırada yanımıza bir görevli daha geliyor. Uzun sürmüyor arama: “X şirket insan kaynakları müdürü arıyor. Sizin bu alanda tecrübeniz yok muydu?” diye soruyor. Ben sadece birkaç aylık çalışma deneyimim olduğunu söylesem de “İş işte öğrenilir bu kadar çekingen olmayın, gerekirse size referans da buluruz” diyor. 45 dakika sonra bana uygun 3 iş ihtimali doğuyor. “Ya beğenmezlerse” kaygılarımı giderme üslupları ise Genel Müdür’ün kastettiği gerçeklere işaret ediyor: “İyi olduğunuzu biz görüyoruz, işverenin de görmemesi için bir sebep yok. Başvuran bayanların özellikle bakımlı olması önemli. Patronlar artık bu konularda hassas davranıyor.” Genel Müdür’ün açıklamasını hatırlatınca da baştan sona katılıyor görevli ve ekliyor: “Çok bekleyeceğinizi sanmıyorum. Çünkü hem bayansınız hem de bakımlısınız. Ayrıca tahsiliniz de iyi.”
Prezantabl’ı görünce başvuru yapmıyorum
28 yaşındaki T.P. ile sıra beklerken tanışıyorum. İnsan Kaynakları Bölümü mezunu. 1.5 yıldır işsiz. Hormon tedavisi yüzünden de kilo almış. O da ayrımcılığın daha ilanlarda başladığını söylüyor ve ekliyor: “Prezantabl kelimesini içeren ilanları eliyorum. Bir İK uzmanının neden ‘prezantabl’ olması gerektiğini anlamıyorum, ben podyuma çıkmayacağım ki.”
Ayrımcılık iş için başvururken başlıyor Sosyal Antropolog ve İK uzmanı Evrim Gözener, “Ayrımcılık iş başvurusundan itibaren ilanlarla başlıyor” diyor. Yakın zamanda Almanya’da pilot proje olarak başlatılan fotoğrafsız CV uygulamasının dünyada yaygın olduğunu belirten Gözener, “ABD’de iş kanununda bunun insan hakları ihlali olduğuna dair açık ithamlar var. Bizde ise ayrımcılık iş ilanlarında kendini göstermeye başlıyor. Mesela prezantal bayan ne demek? O işi bir erkek yapamaz mı? Neden kadın?” yapıyor.
İŞKUR Genel Müdürü Biçerli ne demişti? İŞKUR Genel Müdürü Biçerli geçen günlerde yaptığı açıklamada güzel ve yakışıklı olanların işe alımlarda sürece 1-0 önde başladığını söylemişti. Biçerli işverenden gelen taleplerde dış görünüme vurgu yapıldığını belirterek, şöyle konuşmuştu: “Mesela prezantablitenin, dış bakışın önemli olduğu meslekler var. Güzeller, yakışıklılar bu dünyaya 1-0 önde başlıyor. ABD’de araştırma yapılmış. Alışveriş yapanların çoğu güzel kasiyerden geçmeyi tercih etmiş.”
