Sosyal belediyecilik; yerel yönetimlere sosyal ve kültürel alanlarda planlama ve düzenleme sorumluluğu da veren yerel yönetim anlayışıdır.
Sosyal Belediyecilik, yapılacak denetlenebilir bir sosyal bütçe ile; kentte yaşayan çocuk, genç, engelli, işsiz, yaşlı, kadın gibi dezavantajlı kesimler (yoksulluk-istihdam gibi kriterler gözetilerek) öncelikli sosyal harcamalarla altyapı yatırımları yapmayı gerektirir.
Sosyal belediyecilik, yerel yönetimleri işsizlik ve yoksullukla mücadelenin de etkin bir merkezi haline getirebilmektir. Bunu yaparken; yoksulların gündelik ihtiyaçlarını karşılamayı değil, onların üretim-tüketim sürecine katılımını sağlayacak bir politika öne çıkarılmalıdır. Yani vatandaşların temel gereksinimlerini karşılayabilmelerini kolaylaştırmak temel amaç olmalıdır. (Günümüzde yapılan “Yardım et sömür” gibi çirkin ve yanlış anlayıştan uzak olunmalıdır. Sürekli temel ihtiyaçların karşılanması sürdürülebilir bir durum olmadığı gibi yoksulluk sorunlarını da çözememekte hatta daha da derinleşen sosyal sorunları beraberinde getirebilmektedir.) Bu amaçla, işsizlerin kayıt altına alındığı emek büroları kurulabilir. Kent sınırları içinde faaliyet gösteren sanayi kuruluşlarıyla yapacağı işbirliğiyle “öncelikle kentte yaşayanların istihdamı” projesini yaşama geçirebilmektir.
Sosyal belediyeciliğin önemli bir işlevi de; çoğulcu ve çok sesli bir kültür politikası anlayışı ile kent halkının kültürel ve sanatsal ihtiyaçlarını karşılayarak yerelde demokrasi bilincinin gelişmesine katkı sunmak olmalıdır. Bunun sonucu ülkemizin her etnik kökeni ve her kültüründen insanların bir arada yaşadığı metropollerde insanlar arasında hoşgörü kültürünün yerleşmesi sağlanacak, zaman zaman olası basit, çağdışı ve gereksiz tartışmalar da önlenecektir.
Bu amaçla:Kültür ve sanat çevreleriyle ortak projeler yaparak Belediye Kültür merkezleri her yaş grubunun kendini ifade edebildiği sanat merkezlerine (tiyatro, müzik eğitim ve sunum merkezi) dönüştürülmeli, bu merkezler, her anlayış ve düşünür çevreleri, sanatçı ve kültür insanlarının halkla bir araya geldiği alanlar haline getirililebilecektir.
Sosyal belediyeler, yoğun göç alan ve göç sonucu genç ve dinamik nüfusun yoğunlaştığı metropol ilçelerde bu genç nüfusu değerlendirebilecek projeler yaparak doğru değerlendirebilmelidir. Bu dinamik potansiyelin yeteneklerinin doğru tespitle geliştirilmesi ve üretime katılımının sağlanabilmesi sosyal belediyelerin en önemli işlevlerinden olmalıdır. Bu genç potansiyelin doğru değerlendirilip yönlendirilmesiyle, kişisel ve sosyal gelişimlerine katkı sunulacaktır.
Bu da; kollayıcı, koruyucu ve geliştirici bir anlayışla kurulacak çok yönlü gençlik merkezleri ile mümkündür.
Bu profesyonel donanımlı çok yönlü gençlik merkezlerinde yapılacak çalışmalarla farklı kültürlerden, farklı coğrafi bölgelerden göçle gelen gençler arası iletişim ve diyalog geliştirilebileceği gibi bu farklılıklar arasında etkili bağların kurulmasısağlanacaktır. Yine bu merkezlerde gençlerin yaptığı ortak çalışma ürünleri (sergi, gösteri v. b. şeklinde) mahallelere taşınarak mahalleler, hatta aileler arası iletişimle ortak kent kültürünün oluşmasının önü açılacak, İnsanların yaşadığı çevreye olan aidiyet duyguları geliştirilecektir.
Sosyal belediyecilik; ülkemizde görme, işitme, zihinsel ve ortopedik engellilerin % 10-12 civarında olduğu bilinciyle bu insanlarımızın aktif toplumsal yaşama katılabilmelerinin önündeki engelleri kaldıracak projeleri acilen yaşama geçirmelidir. Yerinde rehberlik ve hizmet dahil bu insanların aktif yaşamın içinde olabilmelerine olanaklar sağlayabilmektir.. (Yaşlı ve engelliler için ; Mahalle hizmet ve rehberlik evleri, eğitim yaşındakileri taşıma, engellilerin taşıma ile kültür sanat etkinliklerinde yer almalarını sağlama gibi…)
Sosyal belediyeler kentinde nitelikli eğitimin önemli bir ayağı olmak durumundadır. İstanbul genelinde devlet okullarımızın %85-90’ının ikili öğretim yaptığı,eğitim öğretimin (ki yeni haftalık ders saatleri ile günlük 15-16 saat ders yapması gerektiğinden) sabah 07:00 den akşam 18:30 saatlerine kadar sürdüğü, bu durumda eğitim öğretimde verimlilikten, hatta öğrenci güvenliğinden bile söz edilemeyeceği açıktır. Milli Eğitim Bakanlığı Orta Öğretim kurumları Yönetmeliğinin standartları (sınıf mevcutları 40’aşamaz.) ve tekli öğretim esas alındığında metropol ilçelerde ihtiyaç duyulan derslik sayıları saptanarak gerekli arsa üretilerek okul yapımı için MEB’na devredilip takibini yapmak, duyarlı eğitim hayırseverlerine ulaşmak sosyal belediyelerin eğitimde verimliliğin gelişimine ilişkin işlevleri arasında olmalıdır.
5393 sayılı belediye yasasının 60. maddesinde belirtilen belediyenin giderleri arasında:
1-Dar gelirli, yoksul, muhtaç ve kimsesizler ile özürlülere yapılacak sosyal hizmet ve yardımlar.
2-Yurt içi ve yurt dışı kamu ve özel kesim ile sivil toplum örgütleriyle birlikte yapılan ortak hizmetler ve proje giderleri.
3-Sosyo-kültürel, sanatsal ve bilimsel etkinlikler için yapılan giderler.
4-Belediye hizmetleriyle ilgili olarak yapılan kamuoyu yoklaması ve araştırması giderleri gibi giderler olduğu gerçeğiyle;
(Belediye, belde sakinlerinin belediye hizmetleriyle ilgili görüş ve düşüncelerini tespit etmek amacıyla kamuoyu yoklaması ve araştırması yapabilir.)
Sosyal belediyeler kentte yaşayanların sosyolojik, sosyal kültürel ve ekonomik analizini yaptırarak;
1.Mahallelerde halka açık, görevli rehberi de bulunan kütüphane ve okuma salonları, Öğretmenleri de bulunan etüt merkezleri, beyin sporu alanları açmalıdır.
2.İnsan kaynakları uzmanlarınca belirlenen üretim ve hizmet sektöründe ihtiyaçlarda istihdamı sağlanabilecek genç, yetişkin ve engelliler için sertifikalı meslek ve beceri kazandırma kursları açmalı, bu kurslarda üretilenlerin değerlendirilebileceği alanlar oluşturmalıdır.
3.”Her çocuğun öncelikli eğitimcisi ebeveyndir” anlayışı ile mahallelerde Anne- Baba Eğitim ve Danışma merkezleri açıp işlerliğini kontrol etmelidir. (Bu merkezlerden hizmet alıp belgelendirenlere bir takım sosyal belediyecilik hizmetlerinde öncelik verilerek bu eğitimler teşvik edilebilir.)
4.Belediye Kültür Merkezlerinin yaygınlaştırıp her semtte bir gösteri salonu oluşturarak tiyatro, müzik v.b. gösterileri ile kültür-sanat hizmetleri ile çocuk ve gençlerin yeteneklerini geliştirebileceği alanlar oluşturmalıdır.
5.Yaşlı ve engelliler için Mahalle hizmet evleri, eğitim yaşındaki engelliler için taşıma hizmetleri vermesini, kültür-sanat etkinliklerinde aktif şekilde yer almalarına yönelik hizmet üretmelidir.
6.İşlev ve amaçlarını yukarıda özetlenen şekliyle, koruyucu kollayıcı ve geliştirici bir anlayışla kurulacak çok yönlü gençlik merkezlerinin yaşama geçirebilmelidir.
7. İşsizlik ve yoksullukla mücadelenin de etkin bir merkezi olabilmek adına kentte yaşayan işsizlerin kayıt altına alındığı Emek Büroları kurup Kent sınırları içinde faaliyet gösteren işveren kuruluşları ile yapılacak işbirliği içinde “öncelikle kentte yaşayanların istihdamı” projesini yaşama geçirecek çalışmalar yürütmelidir.
8.Arsa üretimi ile sosyal donatılı alt yapısı tamamlanmış ucuz konut üretimine öncelik vermeli, bu yapılaşmada alt yapı yanında eğitim ve sağlık kurumlarını önceliğine almalıdır.
9.Toplu konut alanları oluşturulurken öncelikle imalatın eğitim ve sağlık altyapısı olmasına özen göstermesini,(konutu yap, sat, yaşamı başlat ama çocuklara okul yok! Anlayışını reddetmelidir.)
10.“Eğitim öncelikli” kısa vadeli stratejik planlarını yaparak kentteki okul ve derslik ihtiyaçlarının giderilmesine dönük çalışmalarla 'nitelikli eğitime katkı sağlamalıdır
Mustafa MADEN
Kimya öğretmeni
(Avcılar Gümüşpala ve Esenyurt Halil AKKANAT Çok Proğralı Lisesi ESKİ MÜDÜRÜ)
