Hayatını Eğitme Vakfetmiş Maarif Dünyasının Işığı Mahiz İz Hoca

“Dünyaya tekrar gelecek olsam tekrar öğretmen olmak isterdim” diyen maarif ve irfan dünyamızın nadide isimlerinden birisi olan Mahir İz Hoca hayatını eğitime vakfetmiş “Asım’ın Nesli” tipinin son temsilcisidir. Eğitimci, şair ve yazar Mahir İz 28 Ocak 1895’te İstanbul’da dünyaya gelmiştir. Kişi ailesinin aynasıdır misali Rumeli ve Anadolu Kazaskerliği ve Haremeyn mollası olan Külâhizâde es-Seyyid Servet Efendi'nin torunu, Medine-i Münevvere, Midilli, Balıkesir ve Ankara'da kadılıkları yapan Külahizade es-Seyyid İsmail Abdulhalim Efendi’nin ise oğludur. Böylesi güzel bir aile ortamında doğan Mahir İz iyi bir aile terbiyesi almıştır. Birçok kişinin gözünde Müslüman Türk ahlakı ve terbiyesini yaşayan fedakâr, cefakâr, feragatli birisidir. Karşılıksız hizmeti zevk bilen yüksek ahlaki karaktere sahip birisidir. Bu yönüyle öğrencileri kendisine “Hocam neredeyse ailenizden daha çok bizimle vakit geçiriyorsunuz, neden böyle yapıyorsunuz?” sorusunu sorduklarında, onlara “Sizler benim talebemsiniz. Bir hoca için talebe, evlattan daha evladır. Dünya da en hayırlı varis talebedir. Evlat idealini suistimal edebilir, ama talebe etmez! Senin amel-i salihini evlattan ziyade talebe devam ettirir” diye cevap vermiştir.

İlk ve ortaokulu babasının görev yaptığı Midilli, Balıkesir ve Isparta'da okuyarak tamamlamış bir süre Medine'de bulunarak Arapçasını da ilerletmiştir. İstanbul Vefa Lisesi'nde başladığı lise eğitimini, Ankara Sultanisinin (Lisesi) edebiyat bölümünde tamamlamış ve buradan 1916 yılında mezun olmuştur. Mezuniyeti sonrası aynı okulda Türkçe öğretmenliğine başlamış böylelikle 59 yıl devam edecek olan öğretmenlik hayatı başlamış oldu. Ailesi tarafından itinalı bir eğitime tabi tutulan Mahir İz Hoca, resmi eğitimin yanı sıra, pek çok önemli isimlerden de özel ders almıştır.

Bir yandan hocalık yaparken bir yandan da Büyük Millet Meclisi’nde zabıt kâtibi, zabıt mümeyyizi ve ikinci grup şefi sıfatıyla dört yıl görev yaptı. Bu sırada, Büyük Millet Meclisi hükümetinin Şer‘iyye ve Evkaf Vekâleti’ne bağlı Te’lîfat ve Tedkīkāt-ı İslâmiyye Encümeni üyeliğiyle Ankara’ya gelen Ömer Ferit (Kam) ile tanışarak ondan istifade etti. Millî Mücadele yıllarında Ankara'da bulunan Mehmet Akif'le Farsça, Fransızca ve edebiyat üzerinde çalışmalar yapmıştır. Yeni hükümetin merkezinin Ankara olacağının anlaşılması üzerine meclisteki görevinden ayrılarak İstanbul’a döndü ve burada İstanbul İmam Hatip Okulu'na tarih öğretmeni olarak atandı. Üniversite tahsilini tamamlamak üzere önce Eczacı Mektebi’ne, arkasından Kimya ve Hukuk fakültelerine kaydoldu bir süre devam ettiyse de nihayetinde Edebiyat Fakültesi’ne geçerek burada okumaya başladı. Kadıköy Orta Mektebi, Fransız Saint Jean D’Arc Okulu, Halıcıoğlu ve Kuleli Askerî liseleri, Üsküdar Paşa kapı ve Davutpaşa orta mekteplerindeki hocalığını sürdürürken Edebiyat Fakültesi’nin derslerini bitirdi. Fakat tezini tamamlayamadan 12 Eylül 1933’te Edremit Orta Mektebi müdürlüğüne tayin edildi. 1936 yılında Beykoz Orta Mektebine Türkçe öğretmeni olarak atanınca tekrar döndüğü İstanbul’da tezini tamamlayarak Edebiyat Fakültesi'nden mezun olmuştur. 

Öğretmenlik hayatının son dönemlerinde İstanbul Haydarpaşa Lisesi’nde edebiyat öğretmenliği, İstanbul İmam-Hatip Okulunda müdürlük yapan Mahir İz Hoca Çamlıca Kız Lisesi edebiyat öğretmeni iken emekliye ayrılarak 59 yıllık eğitim hayatına son vermiştir.

Çok sevilen ve sayılan Mahir İz Hoca iyi bir hatip ve sohbet insanı olması yönüyle de çevresi tarafından büyük ilgi duyulan kişi olmuştur. Yüksek İslâm Enstitüsü’ndeki hocalığından itibaren çeşitli fakültelerden öğrencilerle yaptığı sohbetleri İstanbul’un en güzel mekânlarında yıllarca devam etmiştir. 9 Temmuz 1974’te İstanbul’da vefat eden Mahir İz Hocanın cenazesi Sahrayıcedid Mezarlığı’na defnedilmiştir.

Hayatı boyunca her yaştan ve her kesimden insanla, derin bir hoşgörü ve içtenlik içinde konuşmuş hiç kimseyi incitmemiş olan Mahir İz Hoca bir insanda kabiliyet, yetenek gördüğünde elinden tutar, onu yönlendirirdi. Öğrencilerine ve mesleğine aşkı çok büyüktü bu sebeple çoğu zaman ücretsiz dersler verirdi. Maarif dünyasının ışığı olan Mahir İz Hoca, Tasavvuf, Din ve Cemiyet, Yılların İzi ve hayatı boyunca seçerek derlediği şiirlerin yer aldığı Hoca’nın Seçtikleri şiir kitabı yayın dünyasına kazandırmıştır. 

Öğretmenlik hayatı, günümüz öğretmenini motive edecek, bulunduğu konumu yeniden gözden geçirmesini sağlayacak önemli hikayelerle dolu Mahir İz Hoca’yı vefatının 50. yıldönümünde rahmet ve minnetle yad ediyorum.