Hacı Beytullah MUTLU

DÜNYA TÜRKLERİ TUVA TÜRKLERİ -3

Tuva Türkleri, Rusya Federasyonu'na bağlı Tuva Cumhuriyeti'nde yaşayan ve Türk halklarından birini oluşturan etnik bir gruptur. Tuva Cumhuriyeti, Sibirya'nın güneyinde, Moğolistan sınırında yer alır. Tuva Türkleri, tarih, dil, kültür ve gelenekleriyle öne çıkan bir topluluktur. İşte Tuva Türkleri hakkında geniş bilgi:

1. Tarih

• Tuva Türklerinin kökeni, Orta Asya'daki eski Türk boylarına kadar uzanır. Tarih boyunca Hunlar, Göktürkler, Uygurlar ve Kırgızlar gibi çeşitli Türk devletlerinin etkisi altında kalmışlardır.
•  
  1. yüzyılda Moğol İmparatorluğu'nun egemenliğine giren Tuva, daha sonra Çin'in Qing Hanedanı tarafından yönetilmiştir.
•  

1. yüzyılın başlarında Tuva, bağımsız bir devlet olarak kısa bir süre varlığını sürdürdü. Ancak 1944 yılında Sovyetler Birliği'ne katıldı ve günümüzde Rusya Federasyonu'na bağlı bir özerk cumhuriyet statüsündedir.

2. Dil

• Tuva Türkçesi, Türk dillerinin Sibirya koluna ait bir dildir. Tuva Türkçesi, diğer Türk dilleriyle benzerlikler taşır, ancak kendine özgü fonetik ve gramer özellikleri vardır.
• Tuva Türkçesi, Kiril alfabesiyle yazılır ve günümüzde Tuva Cumhuriyeti'nin resmi dillerinden biridir.

3. Kültür ve Gelenekler

• Tuva Türkleri, zengin bir kültürel mirasa sahiptir. Geleneksel müzikleri, özellikle "höömey" adı verilen gırtlak şarkılarıyla dünya çapında tanınır. Höömey, aynı anda birden fazla ses perdesi çıkarılarak yapılan bir şarkı söyleme tekniğidir.
• Geleneksel Tuva müzik aletleri arasında "igil" ve "doshpuluur" gibi telli çalgılar önemli bir yer tutar.
• Tuva Türkleri, şamanizm ve Budizm gibi inanç sistemlerini benimsemiştir. Şamanizm, doğa ruhlarına ve atalara saygı temeline dayanırken, Budizm 18. yüzyıldan itibaren bölgede yayılmıştır.
• Geleneksel Tuva giysileri, genellikle deri ve kürkten yapılır ve soğuk iklime uygun şekilde tasarlanmıştır.

4. Coğrafya ve Nüfus

• Tuva Cumhuriyeti, dağlık ve ormanlık bir bölgede yer alır. Yenisey Nehri'nin kaynağı buradadır.
• Tuva'nın başkenti Kızıl şehridir. Nüfusun büyük çoğunluğu Tuva Türklerinden oluşur, ancak Ruslar ve diğer etnik gruplar da bölgede yaşamaktadır.
• Tuva Cumhuriyeti'nin nüfusu yaklaşık 300.000-350.000 arasındadır ve bunun büyük bir kısmını Tuva Türkleri oluşturur.

5. Ekonomi

• Tuva ekonomisi, tarım, hayvancılık ve madencilik gibi sektörlere dayanır. Bölgede zengin maden yatakları bulunmaktadır.
• Geleneksel olarak göçebe bir yaşam tarzı sürdüren Tuva Türkleri, günümüzde daha yerleşik bir hayata geçmiş olsa da hayvancılık hala önemli bir geçim kaynağıdır.

6. Siyasi Durum

• Tuva Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu içinde özerk bir cumhuriyettir. Yerel yönetim, Rusya anayasası çerçevesinde kendi yasalarını çıkarabilir.
• Tuva Türkleri, kültürel kimliklerini koruma ve geliştirme konusunda aktif bir şekilde çalışmaktadır. Ancak bölgede Ruslaştırma politikalarının etkileri de görülmektedir.

7. Turizm

• Tuva, doğal güzellikleri ve kültürel zenginlikleriyle turizm potansiyeli yüksek bir bölgedir. Özellikle höömey müziği ve şamanik gelenekler, yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekmektedir.
• Tuva'nın doğal parkları ve kutsal dağları, doğa tutkunları için keşfedilmeyi bekleyen alanlardır.

8. Diğer Türk Halklarıyla İlişkiler

• Tuva Türkleri, diğer Türk halklarıyla dil, kültür ve tarih bağlarına sahiptir. Özellikle Altay, Hakas ve Yakut (Saha) Türkleriyle yakın ilişkileri vardır.
• Türkiye ile Tuva arasında kültürel ve akademik iş birlikleri gelişmektedir. Tuva Türkçesi ve kültürü üzerine yapılan araştırmalar, Türk dünyasının birliğine katkı sağlamaktadır.

Tuva Türkleri, Türk dünyasının önemli bir parçası olarak kültürel ve tarihsel miraslarını yaşatmaya devam etmektedir. Hem geleneksel yaşam tarzlarını koruyan hem de modern dünyaya entegre olan Tuva Türkleri, Sibirya'nın zengin kültürel mozaiğine önemli bir katkı sunmaktadır.